Zoeken

De verklaring van het Dicasterie voor de Geloofsleer Fiducia supplicans van 18 december jongstleden, heeft het belang van begeleiding in de Kerk benadrukt van personen die in een homoseksuele relatie leven en van gescheiden personen die opnieuw een getrouwd leven leiden. Omdat onze Kerk een verwelkomende Kerk is, onderstrepen de Nederlandse bisschoppen, met paus Franciscus, het pastorale belang van nabijheid en begeleiding. [Hieronder eerst een korte eigen introductie]

Zaterdagochtend 6 januari vond in de kathedraal van Roermond de uitvaart plaats van bisschop Harrie Smeets, die na een lang ziekbed op 20 december was overleden. Velen deden hem uitgeleide, een lange stoet van bisschoppen, priesters, diakens.seminaristen, vertegenwoordigers van deRidderorde van het Heilig Graf, de Orde van Malta en de Constantijnse orde en van de schutterijen vergezelden het lichaam van de overleden bisschop naar de Kathedraal.

De verkiezingen van de leden van de tweede kamer komen er aan, op 22 november is het zover. Daar wil ik U wel iets over schrijven. Nee, ik ga U geen stemadvies geven. Maar wel wil ik aandacht vragen voor de waarden die we als kerk vanuit de katholieke sociale leer belangrijk vinden. In de sociale leer staan de mens - iedere mens - en diens onschendbare waardigheid centraal. Die mens als sociaal persoon, verbonden met anderen, vormt de basis van de samenleving.

Over de rol van de kerk en de katholieken in de tweede wereldoorlog zijn weinig gedocumenteerde publicaties verschenen. Dat heeft er toe geleid dat velen meenden dat het katholieke verzet niet veel voorstelde. Dat beeld klopt niet. En een nieuwe publicatie: "Zielzorg en verzet. Het RK bisdom Haarlem tijdens de tweede wereldoorlog" van Gerard J. van Veen laat dat duidelijk zien. Het boek werd gepresenteerd in een mooie bijeenkomst, aansluitend aan de dekensvergadering van het bisdom Haarlem-Amsterdam.

Dinsdag 10 oktober was de maandelijkse bisschoppenvergadering in Den Bosch. We spraken daar natuurlijk over vele dingen, maar er was ook aandacht voor de bisschoppensynode die in Rome plaats vindt. "Luisteren" is daar een centraal woord. In de homilie bij de Eucharistieviering stond ik daar bij stil en we hebben de Eucharistie gevierd met de gebedsteksten voor de synode en voor het welslagen daarvan gebeden. Ook ging onze aandacht uit naar de vreselijke situatie in Israël en Gaza.

Op 6 september vond in Utrecht de eerste vergadering van het nieuwe seizoen van het Officium Educationis plaats. We namen na afloop afscheid van drs. Liesbeth Stalmeier, die namens het bisdom Rotterdam Bisschoppelijk Gedelegeerde voor het Onderwijs was.

Woensdagochtend mocht ik de drie catechese-ochtenden openen met als thema: integrale ecologie.

Zaterdag 8 juli vierden de zusters Urulinen van Bergen dat hun Congregatie 125 jaar geleden werd opgericht. Honderden zusters hebben zich met name voor het katholiek onderwijs ingezet in heel het oude bisdom Haarlem, dat de provincies Noord- en Zuid-Holland en een groot deel van Zeeland omvatten. Nu zijn er nog zeventien zusters.

Zondag 25 juni was in Laren de Sint Jansprocessie, een prachtig gebeuren, waar de Laarder gemeenschap volop aan deel neemt. De gemeenschap met elkaar en met de Heer wordt zo heel mooi beleefd. De broederschap van sint Jan en vele medewerkers zetten zich in om alles goed te laten verlopen en dat is weer goed gelukt! Een kort verslag en de homilie die ik daar heb gehouden, onder meer over eenb aantal actuele kwesties...

Zondag 14 mei is in de Mozes en Aäronkerk aan het Waterlooplein in Amsterdam het 55 jarig bestaan gevierd van de Gemeenschap van Sant' Egidio. Mgr. Hans van den Hende was hoofdcelebrant in de Eucharistie en legde in zijn homilie de band tussen het feest om de inzet van Sant’ Egidio voor de armen met het evangelie en de opdracht om de verrezen Heer in woord en daad te verkondigen.

De continentale fase van het synodaal proces is afgesloten. In oktober zal in Rome de eerste Synode over synodaliteit plaats vinden. Wat wordt er eigenlijk onder Synodaliteit verstaan, wat zijn er de kenmerken van? In februari heb ik over dit thema een lezing gehouden aan de Sant Pacià universiteit in Barcelona. Hieronder vindt U die lezing in een Nederlandse vertaling.

Vrijdagavond 31 maart vond in de Sint Nicolaasbasiliek de Avond van de martelaren plaats onder auspiciën van Kerk in Nood. De Apostolisch Nuntius was erbij; Voorzitter van de Bisschoppenconferentie Bisschop van den Hende preekte. Drie getuigenissen vertelden de verhalen...

Vrijdag 13 januari vond in Amsterdam de nieuwjaarsreceptie van ons bisdom en van het Militair Ordinariaat plaats na een Evensong in de Sint Nicolaasbasiliek. Natuurlijk was even de gedachte: hoe zou het gaan na de lange Corona-tijd? Het werd een prachtig gebeuren, een gelegenheid tot ontmoeting voor heel het bisdom en daarbuiten.

Donderdag 24 november kwam de Diocesane Pastorale Raad bijeen in De Tiltenberg, niet alleen voor de vergadering maar ook om afscheid te nemen van twee leden van het eerste uur en een derde lid dat ons bisdom gaat verlaten.

Zaterdagochtend was er in Almere een feestelijke en nogal unieke viering: de consecratie van de nieuwe kerk. Bij aankomst was al wel duidelijk dat er iets feestelijks stond te gebeuren: overal hingen geel-witte ballonen en waren er bloemen. Vrijwilligers stonden klaar om alles in goed banen te leiden.

De tweede dag van het Ad Limina bezoek - dinsdag 8 november - werd de Mis gevierd in de Lateraanse basiliek. Nu was er nog minder tijd voor het ontbijt dan gisteren, want we moesten al zeer snel weer bij de Congregatie voor de Bisschoppen zijn en daarna bij de Pauselijke Commissie voor de bescherming van minderjarigen, het dicasterie voor de clerus, het dicasterie voor de wetsteksten en het Dicasterie voor de oosterse kerken. Een vol programma! De dag ervoor bezocht ik nog het vroegere Nederlands college.

Het Ad Limina bezoek van de Nederlandse bisschoppen is begonnen. Zondagavond 6 november ben ik in Rome aangekomen, samen met enkele andere bisschoppen - de laatste groep - en mgr. Bart Putter, vicaris generaal van ons bisdom. We logeren in het Domus Sanctae Marthae, het gebouw waar ook de paus woont en waar de kardinalen verblijven tijdens het conclaaf, de strikt vertrouwelijke bijeenkomst waarin een nieuwe paus wordt gekozen.

Maandag 19 september vond in het Paushuize te Utrecht de uitreiking plaats van de Yad Vashem onderscheiding ‘Rechtvaardige onder de volkeren’ aan familieleden van kardinaal De Jong, die daarmee posthuum werd geëerd voor zijn inzet voor de Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

In twee groepen werden ook tijdens de Lourdesbedevaart in een korte plechtigheid door de Nederlandse pelgrims al de slachtoffers herdacht die voor onze vrijheid hun leven hebben gegeven. Bij deze herdenking heb ik de hierna volgende woorden gesproken, die ook in ons bisdomblad Samen Kerk als woord van de bisschop worden gepubliceerd.

In alle katholieke kerken in Nederland is deze zondag gebeden om vrede voor de Oekraïne. Dat gebeurde ook in de kathedraal en er was een speciale Eucharistieviering in de Sint Nicolaasbasiliek in aanwezigheid van de Oekraïense ambassadeur en een vertegenwoordiger van de Russisch Orthodoxe kerk in Nederland.

Dinsdagavond 15 februari was ik in Volendam voor de eerste van de vier vormselvieringen. Voor het eerst was dat daar weer met grotere groepen en meer aanwezigen in de kerk. Na de verruiming van het beleid van de Nederlandse overheid zijn ook verruimingen voor de katholieke kerken in ons land aangekondigd.

Vrijdag 28 januari kon het dan toch allemaal doorgaan: een bijeenkomst georganiseerd door Huis voor de Pelgrim in samenwerking met de gedelegeerde voor de bedevaarten, pastoor Eric van Teijlingen, om de door de Nederlandse bisschoppen erkende bedevaartorganisatie te presenteren. Er was een goede opkomst...

De Nachtmis van kerstmis was voor alle priesters en ook voor mij toch weer een vreemde gewaarwording, ook al is dit het tweede jaar met Coronapandemie-maatregelen. Een lege kathedraal, maar wel verbonden met vele mensen doordat NH Nieuws de nachtmis uitzond en verschillende malen herhaalde. De teksten kunt U hieronder nalezen, daar vind U ook een link naar Kathedraal TV waar U de fraaie opnamen van het team van NH Nieuws kunt terugzien.

Met ingang van vrijdag 25 februari vervallen voor de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland de verplichting om anderhalve meter afstand te houden en het mondkapjesadvies bij verplaatsingen door de kerk. De maatregelen voor het uitreiken van de communie worden versoepeld. Tongcommunie is toegestaan.

Zondag 10 oktober zal paus Franciscus het synodale proces openen en een week later wordt in ieder bisdom in de wereld een diocesane fase geopend van consultatie en gesprek over de thema's van de bisschoppensynode van 2023 over synodaliteit. Hoe zal die consultatie in het bisdom Haarlem-Amsterdam vorm krijgen?

Dezer dagen kwam het document met de officiële aanvaarding door de Congregatie voor de Bisschoppen binnen van het Ad Limina verslag dat ons bisdom Haarlem-Amsterdam in Rome heeft ingediend.

Mgr. dr. Paul Hamans doceert Kerkgeschiedenis in het seminarie van Rolduc en het Willibrordseminarie van ons bisdom. Hij heeft al vele kerkhistorische werken en artikelen gepubliceerd. Aan die lijst is nu toegevoegd het levensverhaal van Edith Stein en haar lotgenoten. Die levensbeschrijving is voortgekomen uit een bijzondere opdracht die Hamans eerder kreeg.

De komende dagen zijn er verschillende mooie Passieconcerten te beluisteren. Deze zaterdagmiddag was ik in Heiloo voor de opnamen voor het Passie-Paasconcert van het Russisch- Nederlands concert dat op Goede Vrijdag om 14.00 uur zal worden uitgezonden via het videokanaal van het heiligdom van O.L. Vrouw ter Nood in Heiloo. Eerder al sprak ik een overweging voor het Passieconcert dat vanuit de katholieke Indonesische gemeenschap wordt uitgezonden.

Zondag 14 maart hebben we in de kathedraal bijzonder voor paus Franciscus gebeden, die de dag ervoor de achtste verjaardag van zijn pauskeuze herdacht.Ik was er toen bij op het Sint Pietersplein, een bijzondere herinnering... Verder stonden we in gebed stil bij de aanstaande verkiezingen, waarover de Nederlandse bisschoppen afgelopen week een brief hebben geschreven. In de preek stonden we stil bij de biecht en de liefde van God: "Zozeer heeft God de wereld liefgehad...".

Op vrijdag 12 maart is de heilige mis gevierd voor de Corona-slachtoffers in de kathedrale basiliek van Sint Bavo te Haarlem. De Mis is nog te volgen op Katheraal TV (link hiernaast). Hieronder de gebeden die voor de overledenen en in verband met de pandemie werden gedaan. Aan het einde van de Mis werd het noveengebed ter ere van O.L. Vrouw ter Nood gebeden.

Paus Franciscus heeft op 11 januari bekend gemaakt dat de aanstellingen tot lector en acoliet, diensten in de Kerk die op grond van het doopsel en vormsel wordt verricht, geopend zullen worden voor vrouwen. Daartoe wordt canon 230 par. 1 van het kerkelijk wetboek gewijzigd en wordt de liturgie van de aanstellingen aangepast.

Met de beginwoorden Fratelli tutti- allen broeders (en zusters) - kiest paus Franciscus weer voor het gedachtegoed van Sint Franciscus van Assisi als uitgangspunt van een encycliek. In Laudato Si’ uit 2015 sprak de paus zich duidelijk uit over de aarde als gemeenschappelijk huis, over het milieu en klimaat(verandering) en over de verdeling van goederen en grondstoffen. In deze nieuwe encycliek is broederschap en sociale vriendschap tussen mensen het centrale thema.

De Werkgroep martelaren van Alkmaar had op 13 september in de middag een gedenkwaardige bijeenkomst georganiseerd om de martelaren van Alkmaar te eren met een gedenkplaat bij de ingang van de St. Laurentiuskerk aan het Verdronkenoord en een fraai geïllustreerd boekwerkje dat een inleiding biedt op het leven van deze geloofsgetuigen.

18 mei was het honderd jaar geleden dat de heilige paus Johannes Paulus II werd geboren. Paus Franciscus heeft een speciale Mis gevierd in de Sint Pieter op het altaar boven het graf van deze paus. Hij was de paus van de barmhartigheid en bij gelegenheid van deze honderdste verjaardag van de geboorte van deze grote paus is de feestdag van de H. zr. Faustina, apostel van de barmhartigheid, op de algemene liturgische kalender geplaatst als vrije gedachtenis, op 5 oktober. Ik denk bij deze gelegenheid terug aan de keren dat ik deze bijzondere paus mocht ontmoeten.

Veel situaties die zich tijdens deze Corona-crisis voordoen, herinneren aan de oorlogsjaren. Hoe vaak hebben we al gehoord dat iets sinds die bezettingstijd niet meer is voorgekomen. Toch gaat hier elke vergelijking ook erg mank. We gedenken met eerbied de vele - vaak jonge - mannen en vrouwen die hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid.

Donderdag 23 april kwamen enkele mensen in de kathedraal om een oproep te doen voor de kinderen zonder ouders of familie in de vluchtelingenkampen van de Griekse eilanden. Erik van Muiswinkel deed de presentatie, mw. Atti Noordhof (CDA) deed een oproep en ik heb de volgende boodschap gegeven. NH Nieuws en de Kathedraal TV zenden het uit.

Het bisdom Haarlem-Amsterdam heeft aan alle priesters, diakens, pastoraal werkers, catechisten en leden van parochie-besturen een brief gestuurd met een aantal exemplaren van het boekje ‘Bidden in tijden van beproeving’, dat gebeden bevat en overwegingen voor deze tijd van de Corona-crisis. Mgr. Punt en ik hebben daarbij een brief gevoegd die U hieronder kunt lezen. Ook namens alle Nederlandse bisschoppen is een mooie Paasbrief verschenen met een paasboodschap aan alle gelovigen.

Uitgeverij Adveniat (Leo Fijen) heeft een boekje (66 pp.) gepubliceerd met korte overwegingen en - vooral - gebeden, voor tijden van beproeving, in het bijzonder voor de Corona-crisis waarin we verkeren. Allerlei auteurs vooral uit Nederland en Vlaanderen, hebben eraan meegewerkt. Het zal als teken van bemoediging voor Pasen worden gestuurd naar de priesters en pastorale krachten in ons bisdom en naar de parochiebesturen.

Vanuit de Dekenaten en parochies zijn allerlei reacties gekomen op onze vraag: Hoe gaan de parochies en de pastorale mensen met de Corona-crisis om? Welke initiatieven worden er genomen nu publieke vieringen, bijeenkomsten, catechese en veel huisbezoek geen doorgang kunnen vinden? Graag doen we weer verslag, om elkaar te inspireren...

De regering van ons land heeft in het kader van de Corona-preventie alle samenkomsten verboden. Dit betekent dat publieke weekdagmissen niet meer mogelijk zijn. De Nederlandse bisschoppen hebben daarop besloten dat alle publieke vieringen tot 31 mei (PInksteren) zijn afgelast. Kerken kunnen wel open blijven voor individuele bezoekers om te bidden, een kaarsje op te steken of voedsel voor de voedselbank te doneren. Aangezien er enige verwarring is over het besluit van de Rijksoverheid vond 25 maart eind van de middag een overleg plaats met de minister van justitie.

In deze dagen denken we in ons gebed en in de Eucharistieviering bijzonder aan alle mensen die slachtoffer zijn geworden van het Coronavirus, aan degenen die voor hen zorgen en aan alle verantwoordelijken die hun best doen de verspreiding van het virus tegen te gaan. Ik draag deze dagen verschillende keren de heilige Mis op voor hun intentie en gedenk hen in mijn gebed, bijvoorbeeld met de woorden van het gebed dat U hieronder vindt. Op 12 maart zijn er door de Rijksoverheid nieuwe maatregelen genomen, die vindt U onderaan dit bericht. Grotere evenementen worden afgelast. Voor de katholieke kerk komt er nog een nadere mededeling.

Hieronder vindt U de maatregelen die de Nederlandse bisschoppen hebben getroffen vanwege het coronavirus. Graag wil ik op deze plaats mij medeleven laten blijken met de mensen die getroffen zijn door het virus, waaronder ook iemand in ons bisdom, die momenteel in Diemen in isolatie zit.

Zondagmiddag 3 november was ik in de zaal van de Z. Titus Brandsmakerk in Amstelveen, die vijftig jaar bestond. Die dag werd een urn met as van slachtoffers uit het concentratiekamp Dachau naast het beeld van Titus Brandsma geplaatst. Die is daar zelf ook om het leven gekomen.

Vrijdag 13 september ging een flinke delegatie van de Nederlandse bisschoppen in gesprek met veertien politici van het CDA. De ontmoeting vond plaats in het gebouw van het bisdom Rotterdam. De bisschoppen hadden gelegenheid om over een heel aantal thema's met het CDA in gesprek te gaan. Waar ging het over?

De meer dan driehonderd slachtoffers van de verschrikkelijke aanslagen in Sri Lanka zijn in onze gedachten en gebeden. Ook aan hun families en de vele mensen die getuigen waren van deze gruweldaden denk ik in mijn gebed. De Sri Lankaanse gemeenschap in ons bisdom Haarlem-Amsterdam was zondagmiddag voor Pasen, het grootste christelijk feest, bijeen in Schagen, maar in rouw gedompeld.

Op woensdag 3 april was de jaarlijkse ontmoetings- en inspiratiedag van de Vereniging Katholieke Leraren Opleidingen (VKLO) in de Thomas More hogeschool in Rotterdam. Na de Algemene Leden Vergadering heb ik samen met de voorzitter, Taeke van de Akker, afspraken getekend rond de verstrekking van de Akte van Bekwaamheid.

Ieder jaar komen de bisschoppen van Vlaanderen en Nederland een keer samen. Dit jaar was die bijeenkomst in Mechelen bij kardinaal Jozef de Kesel, voorzitter van de Belgische bisschoppenconferentie. Overleg, gebed, de maaltijd en ontmoeting waren de ingrediënten van deze dag.

De priesters, diakens, pastoraal werkers en catechisten die werkzaam zijn in de pastoraal van het bisdom Haar­lem-Amsterdam, zijn uitgenodigd voor een bijzondere studiedag in Heiloo op zaterdag 16 februari. Waarom ‘bijzonder’? Onder meer omdat mgr. Dominique Rey komt spreken, bekend van zijn vele initiatieven en boeken op het gebied van evangelisering en revitalisering van parochies.

Sinds 2008 kent de katholieke kerk in Nederland een Dag van het Jodendom op 17 januari. Op die dag was er een speciale bijeenkomst bij Sant' Egidio in Amsterdam. Op dinsdag 29 januari bezocht ik in dit kader de synagoge van Alkmaar, een sjoel met een bijzonder verhaal. Het werd een hartelijke ontmoeting.

In het Adelbertcollege in Wassenaar werd op donderdag 20 september door de Nederlandse Katholieke Schoolraad (NKSR) een studiemiddag gehouden over het thema ‘Interculturele dialoog in het onderwijs’. Schoolleiders zijn er vaak verlegen mee, want: hoever moet je gaan op een katholieke school? Dat gaat ook over allerlei praktische zaken, van douchen tot kerstmis vieren.

Ik kan het me nog goed herinneren: vijf jaar geleden stond ik op een wat druilerig Sint Pietersplein toen daar de woorden klonken: “Habemus papam”. De keuze van een Argentijnse paus was een grote verrassing en verrassend is zijn pontificaat gebleven. De Nederlandse bisschoppen waren op deze 13^e maart bijeen voor hun vergadering en vierde samen de Mis voor de paus.

Op dinsdag 6 februari waren Vlaamse en Nederlandse bisschoppen bijeen voor hun jaarlijkse ontmoeting. Dit keer werden zij ontvangen door mgr. Gerard de Korte in 's Hertogenbosch.

De Nederlandse bisschoppen hebben het gezamenlijk initiatief genomen om iedere maand de rozenkrans te bidden om vrede in de wereld. Dit speciale rozenkransgebed vindt iedere maand op een bijzondere lokatie plaats, waar mensen zich kunnen aansluiten bij dit gebed. Ook kunnen zij zich er thuis mee verenigen. Op 1 januari wordt de Rozenkrans voor de vrede in Heiloo bij O.L. Vrouw ter Nood gebeden na de H. Mis van 10.30u, dus omstreeks 11.30u.

Op het videokanaal ‘Katholiek Leven’ van de Nederlandse Bisschoppenconferentie zijn korte filmpjes te vinden over allerlei onderwerpen. Zo zijn er onlangs fimpjes geplaatst met vader abt Mathijsen van Egmond en de voorzitter van de Nederlandse Katholieke Schoolraad (NKSR), diaken drs. Titus Frankemölle. Deze zondag was ik aan de beurt in de Sint Bavo, waar je je ook kon laten knippen en scheren voor de restauratie.

Afgelopen zondag 11-12 november werd het Caritasweekend gevierd. Dit jaar was het thema: "Welkom?! Wie heet ze welkom?" Veel parochies hebben daar samen met de PCI's aandacht aan besteed. De Dienst Caritas gaf en brochure uit met informatie en tips. Hieronder het voorwoord dat ik voor deze brochure schreef.

In Heiloo werd zondagavond 28 mei de meimaand afgesloten en het feest van O.l. Vrouw ter Nood gevierd met een pontificale Eucharistieviering en een lichtprocessie door het bedevaarts­park. Bij de Mis heb ik de homilie gehouden die U hieronder vindt.

Terwijl paus Franciscus in Fatima was om het eeuwfeest van de verschijningen van Maria te vieren kwamen alle Nederlandse bisschoppen samen in de Onze Lieve Vrouwe basiliek in Maastricht om de Nederlandse bisdommen aan het onbevlekt hart van Maria toe te wijden.

Zaterdag 13 mei komen de Nederlandse bisschoppen naar Maastricht voor een toewijding van de Nederlandse bisdommen aan het Onbevlekt Hart van Maria. Om 15.00 uur gebeurt dat tijdens een plechtige Vesperviering in de O.L. Vrouwebasiliek (Sterre der Zee).

Dinsdag 21 februari waren de Vlaamse en Nederlandse bisschoppen bijeen voor hun jaarlijkse ontmoeting, dit keer in Mechelen bij kardinaal Jozef de Kesel. Er werden verschillende actuele thema’s besproken.

Op woensdag 7 december werd in Heiloo een studiemiddag gehouden waarop de nieuwe gespreksnotitie “Kerk in een verander(en)de samenleving” werd gepresenteerd. Met deze notitie wil het bisdom Haarlem-Amsterdam een handreiking bieden aan de parochies om zich voor te bereiden op een toekomst, die natuurlijk uiteindelijk in Gods hand is. Maar we moeten wel iets doen...

Op de Nederlandse dag vierden de 2000 pelgrims de vespers in de Santa Maria Maggiore. Deze prachtige Mariakerk is groot genoeg om zo’n grote groep pelgrims te herbergen. Het is de kerk waarin de resten van de kribbe van Bethlehem worden bewaard en prachtige mozaïeken vertellen over het leven van Maria.

De deelnemers aan de bisdombedevaart naar Rome zijn veilig in de eeuwige stad aangekomen. Maar helemaal vanzelf ging het niet...

Ook ik ben geschokt door de aanslag op de hoogbejaarde en vreedzame priester Jacques Hamel. De daden van terreur, nu ook tegen een katholiek priester tijdens viering van de Mis gericht, zijn schokkend, ja beestachtig.

Woensdag 27 juli is de eerste van de drie catechese-dagen van de wereldjongerendagen. Dat betekent dat in de morgen in elke taalgroep door één van de bisschoppen een catechese wordt gegeven. Op deze eerste dag mocht ik dat voor de Nederlandse deelnemers doen, in een Krakause kerk gewijd aan... De Goddelijke Barmhartigheid!

Dinsdagavond 26 juli zijn de Wereldjongerendagen (WJD) in Krakau geopend met een indrukwekkende Mis. Voor mij persoonlijk ook wel heel bijzonder om kardinaal Stanisław Dziwisz dat te zien doen. Hij was de rechterhand van paus Johannes Paulus II, vanuit Krakau mee naar Rome gekomen toen Karol Józef Wojtyła paus werd in 1978.

Op dinsdag 14 juni was de bisschoppenvergadering in Utrecht bijeen voor haar maandelijkse vergadering, de laatste voor het zomerreces. Dit keer was het een bijzondere aflevering: een nieuwe voorzitter en leden van de Permanente Raad werden gekozen en mgr. Antoon Hurkmans nam afscheid van de conferentie.

Veel kerken en christelijke organisaties, en niet zij alleen, maken zich ernstig zorgen over het lot van de christenen en andere minderheden in Syrië en Irak. Een publiciteitscampagne vroeg daar aandacht voor. Op zaterdagmiddag 4 juni vond in de Moeder Godskerk (O.L. Vrouwekerk) aan de Keizersgracht te Amsterdam een oecumenische slotviering plaats met vertegenwoordigers van de belangrijkste kerken en christelijke organisaties, waar ik namens de Nederlandse bisschoppen aan heb deelgenomen.

Op zaterdag 14 mei werd in de kathedraal van Den Bosch op feestelijke wijze afscheid genomen van mgr. Antonius Hurkmans, die bijna achttien jaar de bisschop van het Bossche bisdom was. Tegelijk nam de nieuwe bisschop, mgr. dr. Gerard de Korte, bezit van het bisdom. Een volle kathedraal hoorde hem vragen verdeeldheid achterwege te laten.

Op woensdag 11 mei waren de bisschoppen van Vlaanderen en Nederland bijeen voor hun jaarlijkse ontmoeting. Dit keer vond de bijeenkomst plaats in Roermond. In een korte pauze na de vergadering en het middaggebed was er even gelegenheid om van het prachtige weer te genieten en werd een groepsfoto gemaakt.

Maandagmiddag 25 april vond in Utrecht een ontmoeting plaats van vertegenwoordigers van de Nederlandse Bisschoppenconferentie met de ChristenUnie, in het kader van de contacten die de bisschoppen hebben met de verschillende politieke partijen.

Eerder dan in sommige andere landen waar het onderhoud van de kerken met publiek geld wordt gefinancierd, komen kerken in Nederland voor de noodzaak te staan hun gebouwen te onttrekken aan de eredienst en ze te vervreemden. Het zal in de meeste gevallen voor de eigenaar niet mogelijk zijn het gebouw af te breken, omdat de burgerlijke overheid de vergunning daartoe niet verleent. Dit stelt parochies en gemeenten nogal eens voor bijzondere moeilijkheden: het is niet gemakkelijk een goede herbestemming voor kerkgebouwen te vinden.

Op maandag 18 april werd in het Haarlemse bisschopshuis in kleine kring afscheid genomen van mr. drs. Th. E.M. (Dick) Wijte als waarnemend voorzitter van de Nederlandse Katholieke Schoolraad. Hij had deze functie sinds mei 2008 vervuld. Bij deze gelegenheid kreeg de heer Wijte als dank voor zijn vele verdiensten voor het onderwijs de Bavopenning uitgereikt. Daarbij heb ik gesproken over het belang van confessioneel onderwijs in deze tijd.

Met algemene stemmen is diaken Titus Frankemölle op dinsdag 22 maart tijdens de Algemene Ledenvergadering in Woerden gekozen tot nieuwe voorzitter van de Nederlandse Katholieke Schoolraad (NKSR).

Op zaterdag 12 maart waren de meeste Nederlandse bisschoppen in Amsterdam bijeen om het museum De Amstelkring (Onse Lieve Heer op Solder) te bezoeken en een feestelijke Mis te vieren in de Sint Nicolaasbasiliek.

Op 14 januari vergaderden de Bisschoppelijk gedelegeerden voor het Onderwijs in Breda, waar tevens afscheid werd genomen van Jeanne Ketelaars die als Bisschoppelijk gedelegeerde werkzaam is geweest in het bisdom 's Hertogenbosch.

Op zaterdag 12 december werd in de Groenmarktkerk (H. Antonius van Padua) een bijeenkomst gehouden rond de vluchtelingenproblematiek, georganiseerd door de caritas-afdeling van het bisdom. Drie zeer informatieve inleidingen gingen op verschillende aspecten in, waarna ik een afsluitend woord heb gesproken, waarin ik op de positie en activiteiten van de Kerk ben ingegaan.

Op 11 november werd in het Huis van Sant’Egidio naast de Mozes en Aäronkerk op het Water­loo­plein in Amsterdam een bijeen­komst gehouden voor vertegen­woor­digers van katholieke organi­saties en personen uit de verschil­lende bisdommen die zich met de opvang van vluchte­lingen bezig houden.

Drs. J.D.J.T. (Diederik) Wienen is door de bisschoppenconferentie benoemd in het bestuur van de Nederlandse Katholieke Schoolraad (NKSR). Samen met drs. Liesbeth Stalmeier, bisschoppelijk gedelegeerde voor het onderwijs in het bisdom Rotterdam maakt hij namens de bisschoppen deel uit van dit bestuur.

Van 9 t/m 13 november 2015 heeft voor de tweede keer de Week van het katholiek onderwijs plaats. Het thema is ‘Kiezen voor elkaar’. Wat betekent een waarde als solidariteit voor de vormgeving van goed onderwijs? Het lesmateriaal voor deze week wordt binnenkort naar de scholen gestuurd.

Op dinsdag 8 september waren de Nederlandse bisschoppen in Utrecht voor de eerste keer na het zomer­reces bijeen voor hun maande­lijkse verga­de­ring, waar onder meer uitgebreid werd gesproken over het vluchte­lingen­vraag­stuk. Na afloop van de verga­dering werd de volgende verklaring uitge­geven, die op de website van rkkerk is gepubliceerd.

In het dagblad Trouw van 10 juli stond een opiniebijdrage van Abraham beth Arsan, een Assyrische christen en freelance journalist. Het artikel is een noodkreet die oproept tot bewapening van de christenen in Syrië en Irak, die verpletterd dreigen te worden door IS en van niemand hulp krijgen, behalve van de paus. Ik vind de wanhoopskreet terecht, al voel ik me - net als de auteur - machteloos in dit helse gebeuren en weet ik niet goed in welke richting de oplossingen liggen... Intussen vindt de auteur - en anderen met hem - dat de katholieke bisschoppen (en andere christenen) zich misdragen door hun stilzwijgen. Op dat laatste zou ik iets af willen dingen.

Op zondag 28 juni werd in de Sint Jacobus­kerk aan de Park­straat in Den Haag de jaar­lijkse H. Mis gevierd ter her­den­king van de paus­keuze van paus Franciscus en om voor de paus te bidden. De meeste Neder­landse bisschoppen waren er aan­wezig om samen met de Aposto­lische Nuntius, aarts­bisschop Aldo Cavalli deze Eucha­ristie te vieren, waarin kardinaal Willem Eijk de hoofd­celebrant en predikant was.

De Stille Omgang is een van de kernmomenten in het bisdom Haarlem-Amsterdam en in katholiek Nederland. Zaterdagavond is het weer zover: uit het hele land komen bussen en treinen met mensen die de Stille Omgang komen lopen, in stilte door de stad, ter gedachtenis aan het Mirakel dat in 1345 in Amsterdam heeft plaats gevonden.

Over de kennis­basis Godsdienst / levens­be­schouwing heb ik al eerder geschreven. Deze biedt hand­vatten om katholieke geloofs­inhoud door te geven op PABO's en basis­scholen vanuit een aantal belang­rijke invals­hoeken: contingentie, trans­cendentie en traditie: menselijke beperkt­heid, ervaring van wat en Wie ons over­stijgt en dat wij leven van wat ons doorge­geven wordt, zijn invalshoeken waarin geloofs­inhouden ter sprake kunnen komen. Achterin de kennis­basis worden de meest essentiële geloofs­inhouden genoemd

Op donderdag 15 januari hield het dekenaat Haarlem-Amsterdam een nieuwjaarsreceptie in Heemskerk in de Esplanadezaal van de Mariakerk, waar deken Ton Cassee woont. Diezelfde avond vond een bijeenkomst plaats bij gelegenheid van het tienjarig bestaan van het Regionaal Diaconaal Centrum IJmond-Noord, waar ik de lezing heb gehouden die hieronder is weergegeven.

In een tweede deel "overwegingen over de Kerk" staan we stil bij het beeld van de Kerk als lichaam van Christus en bij de zonde in de Kerk (Lumen Gentium 7 en 8). De overweging gaat terug op inleidingen die zijn gehouden tijdens de retraite van priesters en diakens van het bisdom Roermond.

Aanstaande maandag 6 oktober begint de week van het katholiek onderwijs. Dit is een initiatief van de leden­vergadering van de Nederlandse Katholieke School­raad, waarin school­besturen, onderwijs­gevenden, school­leiders, ouders en anderen bij het onderwijs betrokkenen, vertegen­woordigd zijn. Scholen zijn van te voren uitge­nodigd om tijdens deze week uitdruk­ke­lijker aandacht te besteden aan hun katholieke identiteit en aan het thema “Feest vieren”, waarover een speciale lesbrief is uitgegeven.

Op dinsdag 16 september vond de jaarlijkse ontmoeting plaats van de Vlaamse en Nederlandse bisschoppen. Dit jaar was de bijeenkomst in het Antwerpse bisschopshuis bij mgr. Johan Bonny, waar kort tevoren ook het jaarlijkse vredestreffen van Sant’Egidio had plaatsgevonden.

Na hun maandelijkse vergadering van 13 mei hebben de Nederlandse bisschoppen afscheid genomen van diaken mr. dr. J (Hans) B.M. Nijhuis (66), secretaris-generaal van de bisschoppenconferentie. Hij wordt opgevolgd door mw. mr. P.S.J.M. Daalmans.

Voor de eerste keer heeft de Nederlandse Bisschoppenconferentie een vrouw als secretaris-generaal. Het is mevrouw mr. P.S.J.M (Suzan) Daalmans (53). De secretaris-generaal geeft leiding aan het secretariaat van de Bisschoppenconferentie en woont zelf ook de bisschoppenvergaderingen bij.

Voor de viering van Witte Donderdag was ik in Bovenkarspel, bij diaken Randy Simileer. De kerk was prachtig versierd doordat een bloemenhandelaar was overleden en kort voor Witte Donderdag voor hem de uitvaart was geweest. Maar die mooie bloemen pasten natuurlijk heel goed bij de gedachtenis van de instelling van de heilige Eucharistie en het wijdingssacrament.

Donderdagmiddag 10 april vond in het bisschopshuis aan de Maliebaan in Utrecht een ontmoeting plaats tussen een delegatie van de Nederlandse bisschoppen en vertegen­woordigers van het CDA. De ontmoeting had tot doel tot een uitwisseling te komen rond politieke thema’s die de mens­waardige opbouw van de maatschppij en de katholieke kerk raken.

De caritasdag van het bisdom Haarlem-Amsterdam was zaterdag 29 maart geheel geconcentreerd op het betrekken van jongeren bij het caritas-werk. Dit is van groot belang, zoals paus Franciscus de Nederlandse bisschoppen zei bij het Ad Limina bezoek. Niet alleen vanwege het goed dat hier wordt gedaan aan mensen die het niet gemakkelijk hebben, maar de caritas vanuit de Kerk heeft nog die extra dimensie van een hulp te zijn om Christus in het gelaat van de arme te herkennen.

Op zondagmiddag 23 maart kwamen de leden van het Legioen van Maria van Amsterdam bijeen voor de jaarlijkse Acies-viering, waarin de legionairs hun toewijding aan Maria vernieuwen. Eén voor één kwamen zo'n zestig leden naar voren om deze toewijding persoonlijk uit te spreken voor Maria en met de hand op het Vexillum (standaard of veldteken) als symbool van de geestelijke strijd en de bescherming van Maria. Tijdens de gebedsdienst, voor het Lof dat in de Onze Lieve Vrouwekerk aan de Keizersgracht in Amsterdam plaatsvond, heb ik de volgende overweging over de toewijding uitgesproken.

De dagmis van Kerstmis mocht ik vieren in de kerk van de H. Mariaparochie (vroeger O.L. Vrouw van Zeven smarten) in Haarlem Noord. In de sfeervolle kerk zong het dames- en herenkoor op uitstekende wijze een Missa Brevis (dat betekent “korte Mis”, maar die zijn juist meestal vrij uitgebreid) van W.A. Mozart. Ik heb hier de onderstaande homilie gehouden:

In de Santa Maria Maggiore worden onder het hoofdaltaar relieken bewaard van de kribbe van Bethlehem. Het is dé Mariakerk van Rome, gebouwd na het concilie van Efese waar plechtig was afgekondigd dat Maria de moeder van God is en een kerk waar het kerstmysterie dus centraal staat. Hier vierden de Nederlandse bisschoppen hun laatste gemeenschappelijke Mis van het Ad Limina bezoek. Alle reden dus om een paar traditionele kerstliederen te zingen...

Terwijl het Sint Pieterplein al volstroomde voor weer een druk bezochte pauselijke audiëntie, gingen de Nederlandse bisschoppen op weg om in groepen verschillende curie-departementen te bezoeken.

Maandagmorgen 2 december was voor de Nederlandse bisschoppen een bijzondere dag: na een ontmoeting op de Congregatie voor de clerus met de nieuwe prefect, aartsbisschop Beniamino Stella, volgde de audientie bij paus Franciscus. De paus trok anderhalf uur uit voor de bisschoppen om op een broederlijke en collegiale manier met hen in gesprek te gaan.

De mensen in de Filippijnen verdienen op dit moment onze extra steun en gebed. Zij zijn getroffen door een verschrikkelijke ramp door de Typhoon die over het land is geraasd. Graag wil ik mijn medeleven betuigen aan al de slachtoffers en hun families en ook aan alle Filippijnse mensen die in Nederland wonen en nu misschien bezorgd zijn over het lot van familieleden en kennissen.

De jaarlijkse ontmoeting van de Vlaamse en Nederlandse bisschoppen vond dit jaar plaats in het huis van de aartsbisschop aan de Maliebaan in Utrecht. In een goede onderlinge sfeer wisselden de bisschoppen van Vlaanderen en Nederland ervaringen uit en bespraken zij vele van de vragen waarmee zij dagelijks te maken hebben.